Çocuklarda Bağışıklık Sistemi Nasıl Desteklenebilir?

Bağışıklık sistemi; bakteri, virüs, parazit ve toksik maddeler gibi patojenik unsurlara karşı antijenleri harekete geçiren bir mekanizmadır. Doğuştan gelen ve sonradan kazanılan bağışıklık olarak ikiye ayrılabilir. (1) Bebekler, bağışıklık hücrelerini plasenta ve emzirme yoluyla anneden alabilir. Zaman geçtikçe kendi antijen aktivitesini gerçekleştirmeye başlayabilir. (2) Söz konusu süreçte ebeveynlere de düşen bazı görevler bulunur. Çocuklarda bağışık sistemi; sağlıklı beslenme alışkanlığı, düzenli uyku, hijyen kuralları, fiziksel aktivite ve aşı kontrolü gibi adımlarla desteklenebilir. (3)

Sağlıklı Beslenme Alışkanlığı Kazandırma

Sağlıklı beslenme, çocuklarda bağışıklık sistemini güçlendirmek için dikkat edilmesi gerekenler arasında sayılabilir. Uzmanlar, bebeklerin ilk altı ay boyunca yalnızca anne sütüyle beslenmesinin faydalı olduğunu ifade eder. Çocuklarda ise düzenli sebze, meyve ve tam tahıllı gıda tüketiminin önemine dikkat çeker. (3) Çocuklarda bağışıklık sistemini güçlendiren besinlerden bazıları şunlardır:

Yoğurt: Yoğurt, probiyotik adı verilen yararlı bileşenleri içerir. Bağırsak mikrobiyotasında yer alan probiyotik, vücudun besinlerden aldığı unsurları etkileyebilir. Ayrıca bedenin hastalıklarla savaşmasına da yardımcı olabilir. Yapılan çalışmalar; yoğurt tüketen çocuklarda soğuk algınlığı, kulak enfeksiyonu ve boğaz ağrısı riskinin daha düşük olduğunu gösterir.
Kefir: Probiyotik açısından zengin olan kefir, çocuklarda bağışıklık sistemini güçlendiren yiyecekler arasında sayılabilir.
Ceviz: Ceviz, sağlıklı omega-3 yağ asitlerini içerir. Uzmanlara göre omega-3 yağ asidi, vücudun hastalıklarla mücadele etmesine yardımcı olabilir. Bazı araştırmalar, omega-3'ün çocuklarda solunum yolu enfeksiyonlarının etkisini azaltabildiğini ortaya koyar.
Meyve ve sebzeler: Çocukların immün sistemi, sebze ve meyve çeşitleriyle güçlendirilebilir. Bu besinlere örnek olarak turunçgiller, çilek, dolmalık biber, brokoli ve tatlı patates gibi C vitamini kaynakları verilebilir. (4)

Uzmanlar, ebeveynlere çocuklarda vitamin kullanımına ilişkin öneriler de sunabilir. A ve E vitamini, çocuklarda bağışıklık sistemine yardımcı olan mikro besinler arasında sayılabilir. Bu noktada yaş gruplarına göre değişen günlük alım miktarlarına dikkat etmek gerekebilir. Örneğin E vitamini, 1-3 yaş arası bağışıklık güçlendirici olarak günde 9 IU miktarına kadar alınabilir. 5 yaş bağışıklık güçlendirici olarak ise günde 10,4 IU'ya kadar kullanılabilir. Bu miktarlar, E vitamininin ilgili yaş gruplarındaki ideal seviyelerini gösterir. (5)

Düzenli Uyku Rutini Oluşturma

Sağlıklı uyku hem yetişkinler hem de ergenlik dönemindekiler ve çocuklar için önemlidir. Uyku gereksinimleri, yaşa bağlı olarak değişebilir. (3) Farklı yaş grupları için önerilen uyku saatleri arasında şunlar yer alır:

0-3 ay arası: 14 ila 17 saat
4-12 ay arası: 12 ila 16 saat
1-2 yaş arası: 11 ila 14 saat
3-5 yaş arası: 10 ila 13 saat
6-12 yaş arası: 9 ila 12 saat
13-18 yaş arası: 8 ila 10 saat (3)

Yeterince uyumamak, vücuttaki sitokin üretimini azaltabilir. Sitokin, enfeksiyonla savaşmaya ve iltihabı azaltmaya yardımcı olan bir protein türüdür. Eksik olduğunda çocuklarda bağışıklık sisteminin zayıflamasına yol açabilir. (3)

Kişisel Hijyen Kurallarını Öğretme

Çocuklara kişisel hijyen kurallarını öğretmek, bağışıklığı desteklemenin yolları arasında gösterilebilir. Temizlik yoluyla mikropları azaltmak, aslında doğrudan bağışıklığı güçlendirmez. Fakat çocukların immün sistemini dışarıdan gelen etkenlere karşı korumaya yardımcı olabilir. Ebeveynler, çocuklarına ellerini sık sık sabun ve suyla yıkaması gerektiğini hatırlatabilir. El yıkama işlemi; dışarıda oynama, evcil hayvanlarla ilgilenme, burnunu silme, tuvaleti kullanma ve okuldan eve gelme gibi eylemlerden sonra yapılır. Ayrıca her yemekten önce ve sonra da gerçekleştirilebilir. (6)

Düzenli Fiziksel Aktiviteler

Egzersiz, genel sağlığı destekleyerek hastalanma olasılığını azaltabilir. Uzmanlar, çocukların günde en az 1 saat fiziksel açıdan aktif olmasını önerir. Bu kapsamda oyun parkında oynamak ya da yürüyüşe çıkmak gibi aktiviteler sayılabilir. Çocuklarda bağışıklık sistemini güçlendiren egzersizin aileyle yapılması daha keyifli ve faydalı olabilir. Ailecek bisiklete binme, tenis ve basketbol oynama gibi aktiviteler gerçekleştirebilir, çocuklarınıza düzenli spor yapma alışkanlığı kazandırabilirsiniz. (6,7)

Aşılar Hakkında Bilinçlendirme

Çocukluk çağında yapılan aşılar, bağışıklık sistemini korumaya yardımcı olabilir. Bağışıklık güçlendirici aşı takvimi, bebeklik döneminde başlayıp yetişkinliğe kadar devam edebilir. Bu takvimde kızamık, kabakulak, su çiçeği ve rotavirüs ve gibi enfeksiyonları önleyen aşılar yer alabilir. Ayrıca ailecek yurt dışına çıkmadan önce uzmanlara danışarak seyahat edilen ülkeye göre yaptırılması gereken aşıları öğrenebilirsiniz. (3)

Kaynaklar